Boeddhisme
Het boeddhisme is de enige wereldreligie die geen goden kent. In het boeddhisme worden Boeddha’s als voorbeelden en leraren vereerd: mensen die door meditatie en ascese tot ‘volmaakte kennis’ zijn gekomen.
- Naaktheid als ascese
Het boeddhisme kent sinds de eerste Boeddha, Siddhartha Gautama (ca. 500 vóór Christus) het naakt-zijn als deel van het ascetische leven waarin Boeddha zijn wijsheid heeft vergaard. Net als de stichter van de hindoeïstisch-jaïvistische godsdienst, Mahavira liep Siddhartha Gautama op zijn zoektocht naar wijsheid en volmaaktheid 6 jaren lang als asceet naakt door het dal van de Ganges. Hij ontmoette er beroemde religieuze leraren en nam hun systemen en methodes over. Omdat hij met dit alles echter niet dichter bij zijn doel kwam, verliet hij de overgeleverde religies en hun methodieken, zocht zijn eigen weg (de ‘middenweg’, zoals hij die later zou gaan onderrichten) en praktiseerde daarbij vooral meditatie.
Sindsdien worden zijn voorbeeld en zijn leringen door talrijke mensen gevolgd; enkelen onder hen zijn er in geslaagd, zelf het doel van de ‘volmaakte kennis’ te bereiken en daarmee zelf een Boeddha te worden. Enkelen van deze Boeddha’s, zoals de Adiboeddha Samantabhadra, ‘de al-goede’ oftewel de ‘alom zegenrijke’ of de ‘heer van de waarheid’, hebben een hechte band met de naaktheid. Samantabhadra verschijnt steeds naakt, zonder attributen, en hij symboliseert de primordiale verlichting van de geest zelf alsmede de praktijk en de meditatie van alle Boeddha’s.
Hindoeïsme
In het hindoeïsme is naaktheid een natuurlijk basiselement. Bij het regelmatige reinigende bad in de Ganges, waaraan miljoenen hindoes deelnemen, was oorspronkelijk iedereen helemaal naakt. Enkel en alleen vanwege invloeden van buitenaf die gedurende de laatste eeuwen zijn binnengedrongen, wordt tegenwoordig bij dit rituele bad meestal badkleding gedragen.
- Naaktheid als ascese
Desondanks zijn er ook tegenwoordig nog monniken die, speciaal binnen de hindoeïstische vorm van het janaïsme helemaal of zo goed als helemaal naakt door het leven gaan. Ze worden de ‚met lucht gekleden', of in het Sanskriet ‚digambaras‘ (externe link naar Wikipedia) genoemd. Hun kloosters liggen vooral in de Punjab, een van de zuidwestelijke regio’s van het Indische subcontinent. De monniken beroepen zich op de stichter van hun religie, Mahavira, die 12 jaar lang naakt in ascese leefde voordat hij de inzichten van zijn meditatie en ascese als nieuwe leer verbreidde. 
Reeds in de oudheid wisten de Grieken van het bestaan van de ‘naakte asceten uit Indië’.
Het jaïnisme leert dat op aarde twee principes tegenover elkaar staan: het spirituele en het niet-spirituele. Het spirituele berust op een oneindig aantal op elkaar inwerkende zielen (jiva). Het niet-spirituele omvat vijf categorieën: beweging, rust, ruimte, stof en tijd. Al het stoffelijke heeft een ziel, dus niet alleen mens en dier, maar ook planten of water.
De oorspronkelijke reinheid en alwetendheid van de ziel (jiva) wordt echter door fijnstoffelijke substanties vertroebeld die als gevolg van het karma in de ziel doordringen. De jiva kan al naar gelang zijn mate van reinheid worden ingedeeld naar kleur, geur, gevoel en smaak, waarbij bijv. het mogelijke kleurenspectrum van de jiva van zwart en donkerblauw via duifgrijs, vuurrood en geel tot wit reikt. Zo staat de gele monade bij de drager voor evenwichtige wezenskenmerken. Iedere al dan niet met een bedoeling uitgevoerde karmische daad dwingt ertoe, in de kringloop van de wedergeboorten (samsara) te blijven totdat het gehele karma is verdwenen.
De reiniging van de ziel wordt bij de jaïns bereikt door een zedige levenswijze en strenge ascese. Zijn eenmaal alle verontreinigingen uit de ziel verdwenen, dan komt zij in de hoogste hemel terecht en blijft daar in rustige gelukzaligheid. Dit stadium wordt echter niet door alle zielen bereikt. De zogeheten abhavya jivas (‚onbekwame zielen‘) kunnen vanwege hun natuurlijke aanleg nooit uit het samsara worden bevrijd.
Ga verder: Andere begrippen van ‚naaktheid‘
