Om de openbare orde te kunnen handhaven, vaardigen de gemeenten (ten minste twee) zgn. ‚Ortssatzungen‘ uit, waarin regels voor het samenleven van de mensen (‚Hauptsatzung‘) en de regelgeving voor de gemeentelijke begroting (‚Haushaltssatzung‘) zijn vastgelegd. Om te voorkomen dat in de ene gemeente een 'Ortssatzung' geldt die volledig afwijkt van die in een naburige gemeente, vaardigen sommige deelstaatregeringen (bijv. Nedersaksen) adviezen uit voor de gemeenten.
In de in Nedersaksen uitgegeven brochure „Wegweiser für Sicherheit und Ordnung in Städten und Gemeinden“ (PDF) staat bijv.:
Overlast
3.1 Feiten
Als overlast kunnen gelden: bijv. naaktlopen, behoefte doen op straat, luidkeels uiten van obscene uitingen op straat, schrijven op gebouwen (voor zover dit niet reeds als zaakbeschadiging in de zin van art. 303 van het Duitse Wetboek van Strafrecht wordt behandeld), omkeren van een wegwijzer, agressief bedelen.
3.2 Overtreding
Volgens art. 118 van de Wet administratieve overtredingen (‚OWiG‘) is hij die ongewenst gedrag vertoont dat geschikt is om voor het brede publiek overlast of gevaar op te leveren en de openbare orde te schaden, in overtreding.
3.3 Maatregelen
- Voorkomen in de zin van de wet ter voorkoming van gevaren van de deelstaat Nedersaksen, bijv. door middel van een plaatsverbod, zelfs tot verzekerde bewaring
- bekeuring
- aangifte van overtreding.
3.4 Bevoegdheden
Administratieve diensten / Bureau Handhaving / Politie.
Het valt op dat in de brochure van de deelstaatregering wordt beweerd dat naaktlopen als overlast kan gelden, maar dat hiervoor geen juridische basis bestaat en dat ook niet wordt getoetst of naaktlopen ongewenst gedrag is en of de openbare orde erdoor verstoord kan worden. Desondanks wordt in de brochure met maatregelen gedreigd zelfs tot aan aangifte toe, hoewel niet wordt getoetst of aan alle drie vereiste voorwaarden voor een overtreding is voldaan. Voor een brochure van het Nedersaksische ministerie van binnenlandse zaken is dit toch wel een héél erg gebrekkige bepaling.
Desondanks hebben heel wat gemeenten het advies van de deelstaatregering opgevolgd en hebben in hun ‚Ortssatzung‘ voor ‚naaktlopen' een boete vastgelegd, ongeacht of het nu een overtreding is of niet. Voor een verbod dat in een ‚Ortssatzung‘ is geformuleerd, is niet de ‚OWiG‘, maar (in het voorbeeld van Nedersaksen) de wet ter voorkoming van gevaren maatgevend.
In de rest van Duitsland is de situatie wellicht niet veel anders. Daarom adviseren wij in principe om binnen de bebouwde kom van een plaats niet naakt in het openbaar te zijn, tenzij hiervoor speciale toestemming is gegeven of men ertoe is uitgenodigd.
Langs gemeentelijke wateren (meren, plassen, rivieroevers …) kan de situatie zonder meer afwijken van het algemene plaatselijke recht of kunnen hiervan afwijkende gedragingen getolereerd worden, zodat dan bijv. naaktzwemmen of naaktrecreatie op het strand of een oeverweide toegestaan of op zijn minst geduld worden. Hierover moet men zich ter plekke informeren of zich aan de gebruiken ter plaatse aanpassen.
